ODRACZANIE GRATYFIKACJI KLUCZEM DO SUKCESU

Dlaczego to takie ważne?

Odroczona gratyfikacja, czyli umiejętność oczekiwania na przyszły, ale większy zysk jest absolutnym fundamentem rozwoju osobistego i zawodowego. Badania wskazują, że osoby potrafiące opóźniać nagrodę, lepiej radzą sobie w szkole, zyskują silniejsze relacje, lepsze zdrowie a także osiągają większe sukcesy zawodowe¹. Wyposażając dziecko w umiejętność odraczania gratyfikacji, Twojemu dziecku będzie łatwiej: zabrać się do nauki, ukończyć studia, zrezygnować z impulsywnych zakupów, pilnować diety, zgromadzić więcej oszczędności, zmierzyć się z sytuacją konfliktu z przyjacielem lub małżonkiem, ukończyć problematyczny projekt zawodowy i zaplanować kroki do zmiany pracy na lepszą.

Czym się różni od cierpliwości i wytrwałości?

Choć te pojęcia się zazębiają, bazują na innych mechanizmach. Cierpliwość to spokojne oczekiwanie, które niekoniecznie musi być powiązane z wyraźnym celem. Natomiast odraczanie gratyfikacji łączy się z jasno określonym celem i wymaga samokontroli. Wytrwałość to z kolei długotrwałe zaangażowanie pomimo różnych przeciwności. Jeśli Jaś odmawia obejrzenia serialu, bo wie, że jutro ma ważną klasówkę i musi się pouczyć, jest to odraczanie gratyfikacji. Jeśli nauczycielka długo nie wystawia ocen i Jaś czeka nie frustrując się i nie robiąc jej uwag, jest to cierpliwość. Jeśli dostanie słabą ocenę a mimo to ponownie siada do nauki, jest to wytrwałość.

Jak nauczyć dzieci tej umiejętności?

Nauka odraczania gratyfikacji to proces, który wymaga systematyczności i cierpliwości. Najskuteczniejszą formą nauki są regularne powtórki w codziennych sytuacjach, gdzie dzieci mogą ćwiczyć kontrolę impulsów. Na przykład: 

– Najpierw sprzątamy po zabawie, a potem idziemy jeść.
– Super rzeczy w sklepie zapisujemy i prosimy o nie gości na urodziny.
– Nieregularne, zróżnicowane wzmocnienia, które motywują dziecko do samodyscypliny, np. plusy i minusy za dobre i złe zachowanie.
– Każdy mówi po kolei, nie przerywa innym.
– Można zjeść tylko jedno ciastko już po zupie lub aż trzy po zjedzeniu też drugiego dania.

Ważne jest także, aby tworzyć środowisko sprzyjające odraczaniu nagród: ograniczać dostęp do ekranów, planować zakupy po posiłku lub zabierać na wycieczki zdrowe przekąski. Oczywiście należy uwzględnić wiek dziecka, który wpływa na jego impulsywność oraz horyzont czasowy, jakim dysponuje. Jeśli dziecko ma ufać w przyszłą, wiekszą nagrodę, koniecznie dotrzymuj słowa².

Rozwijanie umiejętności odraczania gratyfikacji to inwestycja w przyszłość Twojego dziecka. To właśnie ta kompetencja pozwala lepiej radzić sobie z wyzwaniami szkolnymi i zawodowymi czy trudnościami w relacjach. Kluczem jest tu systematyczność i konsekwencja. Zaczynając już dziś, możesz wyposażyć swoje dziecko w narzędzie, z którego będzie korzystać przez całe życie.