IDEALNE KIESZONKOWE

12 wskazówek, jak je zaplanować, wdrożyć i realizować.

Wielu rodziców, chcąc dobrze, nieświadomie popełnia błędy. „Ile dawać? Od kiedy? Co tydzień czy co miesiąc?” To pytania, które wracają jak bumerang. Tymczasem klucz do sukcesu wcale nie leży w wysokości kwoty czy częstotliwości wypłat. 

 

  1. Kieszonkowe to nie magiczny eliksir

Na wstępie zburzmy pewien mit. Samo kieszonkowe NIE nauczy dziecka zarządzania pieniędzmi. Badania pokazują, że jedyną bezpośrednią korzyścią z kieszonkowego jest wzrost oszczędności1, ale nie umiejętności oszczędzania! Prawdziwym fundamentem edukacji finansowej jest rozmowa z dzieckiem o pieniądzach, codziennych decyzjach i wyborach2. Daj dziecku przykład i możliwość doświadczania. Zarówno sukcesów, jak i porażek.

 

  1. Zacznij od ok 5 roku życia

Brzmi wcześnie? A jednak 5-latki rozumieją już, że pieniądze są czymś szczególnym, że można za nie kupować, potrafią liczyć do 10 i są w stanie chwilę poczekać na nagrodę3. To idealny moment, żeby zacząć edukację finansową przez praktykę.

 

  1. Jak ustalić kwotę?

Najpierw poznaj potrzeby dziecka. Inne będzie miał 6-latek, który tylko kupuje lizaki, a inne 15-latek, który chodzi ze znajomymi do kina. Spójrz na typowy (i ten mniej typowy) tydzień oczami dziecka i oszacuj odpowiednią kwotę. Pamiętaj, że niektóre wydatki, jak kino z przyjaciółmi, to nie tylko zachcianki, ale także potrzeby społeczne. Dobrze, żeby wysokość kieszonkowego motywowała do nauki planowania, wybierania i zarabiania.

 

  1. Nie warunkuj kieszonkowego ocenami, zachowaniem lub obowiązkami

To błąd, który zabija motywację wewnętrzną dziecka4. Jeśli warunkujesz kieszonkowe, uczysz dziecko, że zawsze otrzyma nagrodę za rzeczy, które są tak naprawę w jego interesie. Postaw raczej na budowanie w nim odpowiedzialności i przewidywania konsekwencji.

 

  1. Gotówka czy karta?

W dobie płatności elektronicznych może Cię kusić, by robić dziecku przelewy. Jeśli jednak Twoje dziecko dopiero zaczyna przygodę z kieszonkowym, postaw na gotówkę. Dlaczego? Bo płacąc kartą kupujemy impulsywniej, przez co wydajemy więcej niż planowaliśmy5. Z czasem możesz przestawić się na kartę.

 

  1. Wygląd skarbonki

Niby prosta rzecz, a jak ważna. Skarbonka powinna być przezroczysta, aby dziecko miało ciągły podgląd do ilości zebranych środków. Dobrze, jeśli skarbonka jest otwieralna, aby dziecko mogło wyjmować z niej pieniądze i je przeliczać. Grozi to oczywiście pokusą ich wydania, ale to także ważna nauka. Dobrze sprawdzą się oddzielne skarbonki na bieżące wydatki, dobroczynność i oszczędności, aby dziecko mogło z góry planować swój budżet.

 

  1. Jak często?

U początkujących lub rozrzutnych lepiej sprawdzą się tygodniówki. U doświadczonych i umiejących oszczędzać, wypłaty miesięczne.

 

  1. Udział dziecka

System kieszonkowego, który planujesz wprowadzić, omów z dzieckiem. Dzięki temu będzie dla niego zrozumiały i chętniej respektowany.

 

  1. Regularność to świętość

Jeśli ustaliliście wypłatę w poniedziałki, trzymaj się tego. Ustaw powiadomienia w kalendarzu lub trzymaj w domu zapas gotówki. Nieprzewidywalność podważa zaufanie. A zaufanie to podstawa każdej edukacji, w tym finansowej6. Pamiętaj, że to Ty masz pamiętać o kieszonkowym, nie dziecko. Jeśli dziecko wydało całe kieszonkowe pierwszego dnia, musi poczekać do kolejnej wypłaty. Ewentualnie możesz pożyczyć mu pieniądze na wysoki procent lub zlecić płatne zaadania.

 

  1. Podwyżki

Jeśli dziecko prosi o podwyżkę, omówcie najpierw jego budżet z ostatniego miesiąca. Porozmawiajcie, jakie ma przychody i jakie koszty, kiedy i na co brakowało mu pieniedzy. Niech dziecko uczy się prowadzenia budżetu i negocjacji. Unikaj systemu „ile lat, tyle złotych”, który uczy bierności i zewnętrznego umiejscowienia kontroli.

 

  1. Kiedy wstrzymać kieszonkowe?

Twoje dziecko wydało wszystko na bzdury? Nie zabieraj kieszonkowego. Niech poczuje konsekwencje, to wystarczająca kara. Lepszy finansowy błąd w wieku 10 lat niż 30. Właśnie po to dziecko dostaje kieszonkowe, aby się uczyć. Również na błędach. 

 

  1. Nie kontroluj, rozmawiaj

Rozmawiaj z dzieckiem o jego finansach, analizuj z nim jego decyzje, ale nie kontroluj na siłę. Dziecko potrzebuje przestrzeni, aby budować swoją odpowiedzialność i poczucie sprawczości. Również tej finansowej. 

 

Kieszonkowe to nie tylko pieniądze. To przede wszystkim narzędzie edukacyjne. Wszystkie powyższe zasady są istotne. Ale najważniejszy jesteś TY, drogi rodzicu. Ze swoją uważnością, cierpliwością i gotowością do rozmowy. Bądź z dzieckiem, aby wyrosło na szczęśliwego, niezależnego finansowo dorosłego.

1https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167487014000580?via%3Dihub,
https://www.wir.ue.wroc.pl/docstore/download/UEWR096dced2004f45a99bcc3c37560d875c/Swacha-Lech_M_Pocket_Money.pdf,
https://home.uia.no/ellenkn/WebleyNyhus2006.pdf, https://www.researchgate.net/publication/270025895_The_Economic_Awareness_Knowledge_and_Pocket_Money_Practices_of_a_Sample_of_UK_Adolescents_A_Study_of_Economic_Socialisation_and_Economic_Psychology
2https://home.uia.no/ellenkn/WebleyNyhus2006.pdf,
https://www.researchgate.net/publication/269112903_Handbook_of_Socialization
3https://www.researchgate.net/publication/283710792_Money_Cues_Increase_Agency_and_Decrease_Prosociality_Among_Children_Early_Signs_of_Market_Mode_Behaviors,
https://www.nik.gov.pl/plik/id,19329,vp,21937.pdf,
https://altorwealth.com/wp-content/uploads/2024/04/the-money-advice-service-habit-formation-and-learning-in-young-children-may2013.pdf
4https://www.psychowiedza.com/2014/05/motywacja-wewnetrzna.html,
https://www.ican.pl/b/na-czym-polega-motywacja-wewnetrzna-i-jak-ja-u-siebie-wzbudzic/P17g1HI1Y
5https://www.jstor.org/stable/2488726, https://www-2.rotman.utoronto.ca/facbios/file/paymechjcr.pdf, https://www.researchgate.net/publication/233496571_Always_Leave_Home_Without_It_A_Further_Investigation_of_the_Credit-Card_Effect_on_Willingness_to_Pay,https://www.nature.com/articles/s41598-021-83488-3,
https://mitsloan.mit.edu/press/mit-sloan-study-shows-credit-cards-act-to-step-gas-to-increase-spending
6https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2013.00355/full