Jaki jest ostateczny cel zarabiania dużych pieniędzy?
To pytanie, na które większość z nas zaczyna szukać odpowiedzi dopiero po osiągnięciu bezpieczeństwa finansowego. Ale czego uczymy nasze dzieci? Czy przypadkiem nie zatrzymujemy ich na poziomie, który dla nas samych jest już tylko punktem wyjścia?
Poziom 1: Fundament – BEZPIECZEŃSTWO
Wyobraź sobie piramidę finansowego spełnienia. Każdy jej poziom reprezentuje głębszy i bardziej dojrzały cel. Bezpieczeństwo to podstawa, bez której nic innego nie ma znaczenia. Na tym poziomie pieniądze służą jednemu, nadrzędnemu celowi: zapewnieniu „spokoju ducha”. To pewność, że masz dach nad głową, jedzenie w lodówce i poduszkę finansową na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń. To stan, w którym lęk o przetrwanie znika, ustępując miejsca poczuciu stabilności. To piękny i fundamentalny cel, do którego pewnie przez lata dążyłaś/eś. I pewnie udało Ci się go osiągnąć.
Poziom 2: Pułapka – WYGODA
Gdy bezpieczeństwo masz już zapewnione, naturalnie wkraczasz na kolejny poziom. Zaczynasz używać pieniędzy, by uczynić życie łatwiejszym, przyjemniejszym i bardziej komfortowym. Lepszy samochód, ciekawsze wakacje, większy dom. To wszystko jest częścią „wygody”.
I właśnie tutaj kryje się największa pułapka współczesnego świata – hedonistyczna bieżnia, która nie ma mety. Zawsze pojawi się nowszy model auta, bardziej luksusowy hotel czy droższy zegarek. Jeśli Twoim celem jest wyłącznie konsumpcja, wpadasz w pętlę niezaspokojenia. Nieustannie pożądasz więcej, zaspokajasz się tylko na chwilę.
Niestety, to właśnie na tym poziomie koncentruje się edukacja finansowa większości dzieci w zamożnych domach. Widzą one pieniądze jako narzędzie do kupowania rzeczy, gadżetów i uciech. Jeśli nie pokażesz swojemu dziecku niczego więcej, ryzykujesz, że wychowasz młodego materialistę.
Poziom 3: Spełnienie – WPŁYW
To szczyt piramidy. Cel, który nadaje sens wszystkim wcześniejszym wysiłkom. Na tym poziomie pieniądze przestają być celem samym w sobie, a stają się potężnym narzędziem do wywierania pozytywnego wpływu na świat. Komfort zamienia się w spełnienie. Na tym poziomie czujesz, że jesteś częścią większej społeczności. Nie żyjesz już tylko dla siebie. Widzisz, że Twoje pieniądze służą wyższym celom i zostawiasz po sobie trwały, pozytywny ślad.
Jeśli jesteś na tym poziomie, używasz pieniędzy do pomagania tym, którzy mieli mniej szczęścia w życiu. Tworzysz swoją firmę, która rozwiązuje realne problemy i tworzy wartość dla społeczeństwa. Lokujesz kapitał w projekty, które zmieniają na lepsze życie innych, nie tylko Twoje i Twojej rodziny. Kierujesz się w życiu nie posiadaniem jak najwięcej, ale wartościami wewnętrzymi, np. uczciwością, zaradnością, dobrymi relacjami.
Od teorii do praktyki
Twoim zadaniem, jako rodzica, jest nie tylko opowiedzenie dziecku o tych trzech poziomach. Twoim zadaniem jest życie zgodnie z nimi i włączenie tej filozofii w codzienność rodziny.
- Modeluj postawę twórcy, nie tylko konsumenta
Czy Twoje dziecko widzi, że masz aspiracje sięgające dalej niż kolejny luksusowy zakup? Czy rozmawiasz w domu o problemach, które chcesz rozwiązać, o firmach, które podziwiasz za ich misję, o inicjatywach, które wspierasz? Czy swoim życiem pokazujesz, że walczysz o lepsze jutro nie tylko dla siebie i swojej rodziny? Twoje fascynacje są dla dziecka widocznym drogowskazem.
- Zmień narrację rozmów o pieniądzach
Planując duży wydatek, zadaj na głos pytanie: „Jakiemu celowi to służy?” Czy zwiększa Wasze bezpieczeństwo? Czy to tylko wygoda? A może pozwoli to Wam wywrzeć jakiś pozytywny wpływ? Kiedy odmawiasz dziecku zakupu kolejnego gadżetu lub drogich wakacji, wytłumacz dlaczego. Może oszczędzasz na jakiś ważniejszy cel? Taka rozmowa uczy krytycznego myślenia o konsumpcji.
- Wspieraj ambitne cele
Wszyscy znamy powiedzenie: „Daj człowiekowi rybę, a nakarmisz go na jeden dzień. Naucz go łowić, a nakarmisz go na całe życie”. Ale możemy przecież pójść o krok dalej i celować w bycie producentem sieci albo nawet właścicielem całego jeziora. Jeśli Twoje dziecko ma wielkie marzenia, nie niszcz ich słowami „To mało realne”. Rozmawiaj o trudnościach i ograniczeniach, ale wspieraj w dążeniu do celu i podpowiadaj, jak może go osiągnąć. Pokazuj przykłady osób, które również mierzyły wysoko i osiągnęły sukces. Ale nie po to, by podziwiać ich majątek, lecz po to, by pokazać, jak wykorzystują go do wyższych celów.
- Edukuj dziecko finansowo
Regularnie rozmawiaj z dzieckiem o pieniądzach. Realnie zwiększysz jego szansę, by osiągnęło najwyższy poziom piramidy. Osoby edukowane finansowo są bardziej przedsiębiorcze1, lepiej radzą sobie z analizowaniem i krytycznym myśleniem2, chętniej dzielą sie z potrzebującymi3, częściej myślą w duchu „zero waste” oraz „less is bless”4, mają zdrowszą relację do pieniędzy5 oraz rzadziej są materialistami6. A co najważniejsze, są bardziej zadowolone z życia7. A przecież to jest właśnie marzeniem każdego rodzica.
Jak widzisz, kwintesencją jest zmiana myślenia. Nie chodzi o to, by być tylko sprawnym trybikiem w maszynie. Chodzi o to, by stać się twórcą wartości, przedsiębiorcą, inwestorem. Kimś, kto tworzy ekosystem, w którym inni mogą się rozwijać. Nie zatrzymuj swojego dziecka na poziomie „wygody”. Pokaż mu, jak wkraczać na poziom „wpływu” na świat i zmieniania go na lepsze. Aby to się udało, musisz jednak zacząć od siebie.